5 มาตรฐานโรงงานผลิตยาสมุนไพรและเครื่องสำอาง ที่คนสร้างแบรนด์ต้องรู้!

1. มาตรฐาน GMP

มาตรฐานโรงงานผลิตยาสมุนไพรและเครื่องสำอางควรมี มาตรฐาน GMP (Good Manufacturing Practice) คือ หลักเกณฑ์ วิธีการที่ดีในการผลิต ให้เป็นระบบคุณภาพที่สร้างกระบวนการและจัดการสุขลักษณะที่ดีในการผลิตของโรงงานอุตสาหกรรม เช่น วิธีการผลิต, เครื่องมือ เครื่องใช้ในการผลิตและการเก็บรักษา โดยโรงงานจะต้องเตรียมความพร้อมดังนี้

1. สถานที่ตั้งและอาคารผลิต เช่น ตัวอาคารและบริเวณใกล้เคียงต้องสะอาด ไม่มีน้ำขังแฉะและสกปรก เป็นต้น

2. เครื่องมือเครื่องจักรอุปกรณ์ในการผลิต ต้องไม่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค ทำความสะอาดง่าย ไม่เกิดสนิม เพียงพอต่อการปฏิบัติงาน เป็นต้น

3. การควบคุมกระบวนการผลิต เป็นการดำเนินการทุกขั้นตอน ต้องมีการควบคุมตามหลักสุขาภิบาลที่ดี เป็นต้น

4. การสุขาภิบาล เช่น เรื่องของน้ำใช้ในโรงงาน ห้องน้ำ อ่างล้างมือ ภาชนะรองรับขยะมูลฝอย มีทางระบายน้ำทิ้ง เป็นต้น

5. การบำรุงรักษาและการทำความสะอาด เช่น มีการรักษาความสะอาด บำรุง ซ่อมแซมสถานที่ตัวอาคารและอุปกรณ์ เป็นต้น

6. บุคลากรและสุขลักษณะผู้ปฏิบัติงาน เช่น ผู้ปฏิบัติงานมีการสวมเสื้อผ้า เสื้อคลุมที่สะอาด ล้างมือก่อนปฏิบัติงาน เป็นต้น

2. มาตรฐาน GMP PIC/s

มาตรฐานโรงงานผลิตยาสมุนไพรและเครื่องสำอางควรมี มาตรฐาน GMP PIC/s ซึ่งมีที่มาจาก PIC/s (Pharmaceutical Inspection Co-operation Scheme) ก่อตั้งโดยกลุ่มผู้ตรวจ GMP ของประเทศต่างๆ ในยุโรป เพื่อให้มาตรฐานในการตรวจสอบ GMP ในการผลิตยาในแต่ละประเทศให้เป็นไปในแนวทางเดียวกัน มีการออกแนวทางปฏิบัติ การฝึกอบรม เจ้าหน้าที่ ประเมินหน่วยงานผู้ตรวจ สร้างและขยายขอบเขตการร่วมมือกันระหว่างประเทศ ซึ่งถือได้ว่าเป็นมาตรฐานสากล เพราะมีสมาชิกมากกว่า 40 ประเทศทั่วโลก 

สำหรับประเทศไทย ทางสำนักคณะกรรมการอาหารและยา จึงนำมาตรฐาน GMP PIC/s มาใช้เป็นเกณฑ์ในการตรวจสอบ เพื่อให้โรงงานผลิตยานั้นเป็นโรงงานที่เชื่อถือได้ว่ามีคุณภาพ มีผลิตภัณฑ์ที่มีความปลอดภัย เทียบเท่ากับประเทศอื่น ๆ ในโลก

3. มาตรฐาน อย.

มาตรฐานโรงงานผลิตยาสมุนไพรและเครื่องสำอางควรมี มาตรฐาน อย. (สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา) เป็นหน่วยงานที่ปกป้อง คุ้มครองสุขภาพ และความปลอดภัยของประชาชนจากการบริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพ ซึ่งมีดังนี้

1. ผลิตภัณฑ์อาหาร เช่น อาหารในภาชนะบรรจุปิดสนิท ผลิตภัณฑ์นม กาแฟ เป็นต้น

2. ผลิตภัณฑ์ยา เช่น ยารักษาโรคชนิดต่าง ๆ ทั้งยาเม็ด ยาน้ำ ยาทา เป็นต้น

3. ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง เช่น ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวหน้า ลิปสติก น้ำหอม เป็นต้น

4. ผลิตภัณฑ์เครื่องมือแพทย์ เช่น เก้าอี้ไฟฟ้าสถิต คอนแทคเลนส์ เครื่องนวด เป็นต้น

5. ผลิตภัณฑ์วัตถุอันตรายที่ใช้ในบ้านเรือน เช่น ผลิตภัณฑ์ป้องกันและกำจัดแมลงในบ้านเรือน ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดห้องน้ำ เป็นต้น

6. ผลิตภัณฑ์วัตถุเสพติด เช่น ยาเสพติดที่มีการใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ อย่างมอร์ฟีน เป็นต้น

โดยผลิตภัณฑ์สุขภาพเหล่านี้ต้องได้รับการรับรองมาตรฐานจาก อย.ว่าผลิตภัณฑ์นั้นมีคุณภาพและปลอดภัย มีการส่งเสริมพฤติกรรมการบริโภคที่ถูกต้องด้วยข้อมูลทางวิชาการที่มีหลักฐานเชื่อถือได้และมีความเหมาะสม เพื่อให้ผู้บริโภคได้ผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ปลอดภัยและสมประโยชน์ ซึ่งที่ MEDICOS เรามีบริการจดทะเบียน อย. ด้วย หากคุณสนใจก็สามารถแจ้งเจ้าหน้าที่ของเราได้เลย

4. มาตรฐาน ฮาลาล

มาตรฐานโรงงานผลิตยาสมุนไพรและเครื่องสำอางควรมี มาตรฐาน ฮาลาล (Halal) คือ การที่ผลิตภัณฑ์ถูกรับรองแล้วว่า ถูกต้องเหมาะสมตามข้อกำหนดของศาสนาอิสลาม ขั้นตอนการผลิตสะอาด ถูกหลักอนามัย ผู้บริโภคกลุ่มอื่นนอกเหนือจาก ชาวมุสลิมสามารถบริโภคได้

ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับอนุญาตตามบทบัญญัติศาสนาอิสลาม ควรมีคุณสมบัติครบถ้วน ดังนี้

1. ไม่ประกอบด้วยหรือไม่บรรจุสิ่งใดที่ไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติศาสนาอิสลาม

2. ต้องไม่ถูกเตรียม แปรรูป ขนส่ง หรือเก็บรักษา โดยใช้ เครื่องมือหรือสิ่งอุปกรณ์ที่ไม่ได้ปลอดจากสิ่งผิดบทบัญญัติศาสนาอิสลาม

3. ต้องไม่อยู่ในขั้นตอนการเตรียมการแปรรูป การขนส่ง หรือการเก็บรักษา โดยสัมผัสโดยตรงกับอาหารที่ไม่ถูกเกณฑ์ข้อ 1. และ 2. 

5. มาตรฐาน Green Industry

มาตรฐานโรงงานผลิตยาสมุนไพรและเครื่องสำอางควรมี มาตรฐาน Green Industry (อุตสาหกรรมสีเขียว) คือ อุตสาหกรรมที่ยึดมั่นในการประกอบกิจการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยมุ่งเน้นการพัฒนาและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง และประกอบกิจการด้วยความรับผิดชอบต่อสังคม ทั้งภายในและภายนอกองค์กรตลอดห่วงโซ่อุปทานเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน

ประเทศไทยได้มีการเปิดรับรองอุตสาหกรรมสีเขียวผ่านเกณฑ์ที่กระทรวงอุตสาหกรรมโดยแบ่งเป็น 5 ระดับด้วยกันดังนี้

ระดับที่ 1 ความมุ่งมั่นสีเขียว

1. ต้องกำหนดนโยบายสิ่งแวดล้อม

2. ต้องมีการสื่อสารนโยบายด้านสิ่งแวดล้อมให้บุคลากรในองค์กรรับทราบ

ระดับที่ 2 ปฏิบัติการสีเขียว

1. กำหนดนโยบายด้านสิ่งแวดล้อมให้บุคลากรในองค์กรรับทราบ

2. จัดทำแผนงานด้านสิ่งแวดล้อม

3. นำแผนงานด้านสิ่งแวดล้อมไปปฏิบัติให้เกิดผล

ระดับที่ 3 ระบบสีเขียว

1. นโยบายด้านสิ่งแวดล้อม 

2. วางแผนด้านสิ่งแวดล้อม  

3. นำไปปฏิบัติ

4. ติดตาม ประเมินผล 

5. ทบทวน รักษาระบบ

ระดับที่ 4 วัฒนธรรมสีเขียว

1. ต้องจัดทำระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมตามระดับที่ 3 ทุกข้อ 

2. สร้างวัฒนธรรมองค์กรตามแนวทาง SR (ISO 26000) 

3. รายงานเผยแพร่ต่อสาธารณะ

ระดับที่ 5 เครือข่ายสีเขียว 

1. ต้องจัดทำระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมและมีวัฒนธรรมสีเขียวตาม ระดับที่ 4 ทุกข้อ 

2. ส่งเสริม สร้าง และสานสัมพันธ์กิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมกับ supply chain ชุมชน และบริโภค 

3. รายงานความสำเร็จเผยแพร่ต่อสาธารณะ